Ο Αορτικός Διαχωρισμός – Εισαγωγή
Ο οξύς αορτικός διαχωρισμός είναι μια σοβαρή και συνήθως θανατηφόρα κατάσταση κατά την οποία ποσότητα αίματος διαρρέει μέσω ενός ρήγματος στο μέσο αορτικό τοίχωμα της αορτής στο αορτικό τοίχωμα, προκαλώντας έναν επίπεδο διαχωρισμό εκτός του εσωτερικού στρώματος του εσωτερικού αορτικού τοιχώματος.
Επιπροσθέτως του οξέος διαχωρισμού, υπάρχει και χρόνιος αορτικός διαχωρισμός. Η διαφοροποίηση μεταξύ των δύο αυτών τύπων διαχωρισμού είναι καθαρά χρονική. Ο οξύς αορτικός διαχωρισμός είναι όταν διαρκεί για λιγότερο από 14 ημέρες..
Τύποι αορτικού διαχωρισμού
Στην παρούσα περίοδο εξακολουθεί να χρησιμοποιείται η ταξινόμηση DcBakey του διαχωρισμού της αορτής. Κατά την ταξινόμηση DeBakey, ο αορτικός διαχωρισμός διακρίνεται σε τρεις τύπους
Ταξινόμηση DeBakey του ο αορτικού διαχωρισμού
- Τύπος Ι Επεκτείνεται από την αορτική ρίζα έως την κοιλιακή αορτή.
- Τύπος ΙΙ Εμπλέκει μόνο την ανιούσα αορτή
- Τύπος III
- IIIa: Περιλαμβάνει μόνο την κατιούσα θωρακική αορτή
- IIIb: Περιλαμβάνει την κατιούσα θωρακική αορτή και την κοιλιακή αορτή
Στην περίπτωση του τύπου Ι, ο διαχωρισμός καταλαμβάνει την ανιούσα αορτή, το αορτικό τόξο, την κατιούσα θωρακική αορτή και επεκτείνεται στην κοιλιακή αορτή. Η ρήξη του έσω χιτώνα συνήθως παρατηρείται στο πρόσθιο τοίχωμα της αρχικής ανιούσας αορτής. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις όπου η ρήξη συμβαίνει πιο απομακρυσμένα από το διχασμό της αριστερής υποκλείδιας αρτηρίας ή στην περιοχή του αορτικού τόξου, στις οποίες ο διαχωρισμός επεκτείνεται κεντρικά και καταλαμβάνει την ανιούσα αορτή. Οι ασθενείς με πιο απομακρυσμένη ρήξη του διχασμού της αριστερής υποκλείδιας αρτηρίας έχουν επίσης διαχωρισμό από την ανιούσα αορτή στο 10-15% των περιπτώσεων. Η επέκταση του διαχωρισμού στην αορτική ρίζα μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια της αορτικής βαλβίδας ή έμφραγμα του μυοκαρδίου.
Ο διαχωρισμός τύπου ΙΙ περιλαμβάνει μόνο την ανιούσα αορτή και τελειώνει οξέως, λίγο πριν από το ανεύρυσμα της ανώνυμης αρτηρίας.
Ο διαχωρισμός τύπου ΙΙΙ εντοπίζεται στην κατιούσα θωρακική αορτή (ΙΙΙα) ή, συχνότερα, επεκτείνεται στην κοιλιακή αορτή, περιλαμβάνοντας μερικές φορές τις λαγόνιες αρτηρίες (ΙΙΙβ). Σε αυτές τις περιπτώσεις, η ρήξη του έσω χιτώνα εντοπίζεται αμέσως μετά τη ρήξη της υποκλείδιας αρτηρίας.
Η επίπτωση του αορτικού διαχωρισμού
Η επίπτωση του διαχωρισμού διαφέρει από μελέτη σε μελέτη. Στη μεγάλη σειρά των DeBakey και συν. που περιλαμβάνουν οξείς και χρόνιους διαχωρισμούς της αορτής οι τύποι Ι και ΙΙ αντιπροσωπεύουν περίπου το 35% των περιστατικών, ενώ σε άλλες μελέτες αυτές αντιπροσωπεύουν περίπου το 50% των περιστατικών. Ο οξύς διαχωρισμός του αορτικού τόξου που οφείλεται σε πρωτογενή ρήξη στο αορτικό τόξο είναι λιγότερο συχνός και αντιπροσωπεύει περίπου το 15% όλων των αορτικών διαχωρισμών. Άλλες μελέτες, τόσο κλινικές όσο και νεκροψίες, τοποθετούν τη συχνότητα του οξύ διαχωρισμού τύπου ΙΙ στο 65-85% των περιπτώσεων. Είναι γενικά αποδεκτό ότι ο οξύς διαχωρισμός της ανιούσας αορτής είναι η πιο συχνή μορφή διαχωρισμού.
Ο Αορτικός Διαχωρισμός: Αντιμετώπιση – Χειρουργική επέμβαση
Στόχος της αντιμετώπισης είναι η ταχύτατη μείωση της αρτηριακής πίεσης με φαρμακευτικές ουσίες. Έχει διαπιστωθεί ότι αυτό καθυστερεί την επέκταση του αορτικού διαχωρισμού. Σε επιλεγμένες περιπτώσεις ενδείκνυται η χειρουργική επέμβαση (ιδίως όταν εμπλέκεται η ανιούσα αορτή). Ωστόσο, επισημαίνεται ότι η χειρουργική θνησιμότητα είναι πολύ υψηλή. Για όσους επιβιώνουν, είναι απαραίτητος ο μόνιμος έλεγχος της υπέρτασης με διάφορους συνδυασμούς αντιυπερτασικών φαρμάκων και δεν αποκλείεται η επανάληψη της επέμβασης.
Ο κύριος στόχος της χειρουργικής αντιμετώπισης του οξέος αορτικού διαχωρισμού είναι τόσο η αποφυγή της ρήξης του ψευδούς αυλού όσο και η αποκατάσταση της φυσικής ροής του αίματος στις περιοχές που έχουν αποκλειστεί μετά τον διαχωρισμό.
Η εφαρμοζόμενη χειρουργική μέθοδος καθορίζεται από τον τύπο του διαχωρισμού και τις επιπλοκές, όπως η παρουσία ανεπάρκειας της αορτικής βαλβίδας, η συμμετοχή των μεγάλων αγγείων του αορτικού τόξου κ.λπ. Σε περίπτωση διαχωρισμού πολλών τμημάτων της αορτής, τα τμήματα που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ρήξης εκτέμνονται πρώτα, ενώ τα υπόλοιπα εκτέμνονται αργότερα, 6 έως 12 εβδομάδες μετά την πρώτη επέμβαση
- Cambria RP. Surgical treatment of complicated distal aortic dissection. Semin Vasc Surg 2002; 15:97.
- Mehta RH, Suzuki T, Hagan PG, et al. Predicting death in patients with acute type a aortic dissection. Circulation 2002; 105:200.
- Hagan PG, Nienaber CA, Isselbacher EM, et al. The International Registry of Acute Aortic Dissection (IRAD): new insights into an old disease. JAMA 2000; 283:897.
- Evangelista A, Isselbacher EM, Bossone E, et al. Insights From the International Registry of Acute Aortic Dissection: A 20-Year Experience of Collaborative Clinical Research. Circulation 2018; 137:1846.
- Larson EW, Edwards WD. Risk factors for aortic dissection: a necropsy study of 161 cases. Am J Cardiol 1984; 53:849.